رضا فکری

یادداشتی بر کتاب «برسد به دست گمشده‌ها» نوشته مژده الفت، نشر هیلا، 1400غربت در خانهرضا فکری«برسد به دست گمشده‌ها» دومین اثر داستانی مژده الفت مترجم زبان ترکی و داستان‌نویس است که از سوی نشر هیلا منتشر شده اســت. کتاب، قصه‌ی انسان‌هایی است که اگرچه به‌ظاهر در زادگاه خود آرام گرفته‌اند اما درنهایت ناگزیر از کوچ‌اند. «غربت» همیشه جایی در کمینِ آن‌هاست و روزی می‌رسد که باید خانه‌های خود را که از خاطره، اثاثیه و همه‌ی بوهای آشنا انباشته شده، رها کنند و به سفری بی‌بازگشت تن دهند.در آغاز رمان، «غربت» در سرزمینی بیگانه و در شکل کلیشه‌ایِ خود به نمایش درمی‌آید، اما هرچه داستان پیش‌ می‌رود گونه‌های دیگری از آن را هم می‌توان دید. راوی داستان مدام در تکاپوست تا شواهدی متقن و انکارناپذیر از انواع غربتی را که تجربه کرده، ارائه دهد و از این رمان سفری مکاشفه‌ای برای تبیین مسأله‌اش بسازد. از پیشانی کتاب گرفته تا پیش‌درآمد هر فصل و تک‌تک خاطراتی که با جزئیات بسیار روایت می‌شوند، همگی در خدمت ساختن تصویری از غربت‌اند تا تنهایی و بی‌پناهی انسان امروزی به اثبات برسد.مهاجران غیرقانونی که زیر گونی‌های ذرت پنهان شده‌اند، اولین صحنه از سفر پرنشیب‌وفراز این داستان را می‌سازد. جایی که آدم‌ها هراسان از دستگیری و بازگردانده شدن، خشک و ساکت در گوشه‌ای پناه گرفته‌اند و راه به سوی چشم‌اندازی نه‌چندان روشن می‌سپارند. بریدن دست یکی از شخصیت‌ها و وحشتی که از این اتفاق بر آن جمع کوچک حاکم می‌شود، اولین نشانه از احساس ناامنی عمیقی است که مسافران همواره نسبت به سرزمین مقصد دارند. در منزلگاه‌های آغازین این ترس با حضور آدم‌پران‌ها و جو سنگینی که آن‌ها از برخورد نیروهای امنیتی برای مسافران ترسیم می‌کنند، تشدید می‌شو رضا فکری...ادامه مطلب

عتیق رحیمی شاید بیش از همه‌ی آثارش با رمان «سنگ صبور» و جایزه‌ی گنکوری که به خاطر آن در سال ۲۰۰۸ برنده شد و فیلمی که بر اساس آن ساخت، در ذهن مخاطبان جا باز کرده باشد...«سقاها»نوشته: عتیق رحیمیترجمه: بنفشه فریس‌آبادیناشر: چشمه، چاپ اول 1400231 صفحه، 78000 تومان***عتیق رحیمی شاید بیش از همه‌ی آثارش با رمان «سنگ صبور» و جایزه‌ی گنکوری که به خاطر آن در سال 2008 برنده شد و فیلمی که بر اساس آن ساخت، در ذهن مخاطبان جا باز کرده باشد. اما این مسیر حرفه‌ای پیش از این‌ها با «خاکستر و خاک» آغاز شده و با «هزار خانه خواب و هراس» پی گرفته شده بود. داستان‌هایی که دغدغه‌ی این نویسنده را درباره‌ی انسان گرفتار جنگ، آوارگی و مهاجرت آشکار می‌سازند و سبک روایی متمایز او را منعکس می‌کنند. سبکی که بر چالش‌های ذهنی شخصیت‌هایش متکی است و او هرچه در این‌ وادی پیش‌تر رفته، این شکل از داستان‌پردازی را در آثارش قوام‌ و ثبات بیش‌تری داده است. عتیق رحیمی در «سقاها»، هزارتوی ذهن شخصیت‌هایش را به‌گونه‌ای جامع‌تر به نمایش می‌گذارد و ابعاد روانشناختی و تاریخی‌شان را عیان‌تر می‌سازد.در رمان «سقاها» فرو ریختن دو مجسمه‌ی بودا در بامیان افغانستان دستمایه و مبدأ روایت سلسله وقایعی است که اکنون و گذشته را به هم پیوند می‌دهند. در ابتدای راه، بیدار شدن زودهنگام سحرگاهی دو شخصیت اصلی داستان، گویی پریدن از همان کابوسی است که با انفجار مجسمه‌ها آغاز شده است. از همین‌جاست که ثبات و قرارشان به هم می‌ریزد و سفری پرپیچ‌وخم برای‌شان رقم می‌خورد؛ سفری که عمدتاً در ذهن و با گشت و گذار در گذشته صورت می‌گیرد. انگار قهرمانانِ داستان خود را در این گذشته جا گذاشته‌اند و با احساس گمگشتگی حاصل از جنگ و آثار برگشت‌ناپذیر آن، خو گرفته‌ان رضا فکری...ادامه مطلب

جنگلِ انسان‌هایادداشتی بر کتاب «شکارچی»، نوشته دانلد ای. وست‌لیک، ترجمه‌ی متین کریمی، انتشارات مهرودلرضا فکریوست‌لیک در مجموعه رمان‌هایی که با محوریت شخصیت «پارکر» نوشته، ضدقهرمانی می‌سازد که اغلب استانداردهای مرسوم ژانر تریلر جنایی را در هم می‌شکند. شخصیتی که در قدرت و سرعت همتا ندارد و با ترکیب ذکاوت و دنائت‌اش می‌تواند شهری را به آتش بکشد. یکه‌تاز قصه‌های وست‌لیک مردی است که نه‌تنها خیانتکاران و باج‌خواهان را هدف خشونت‌های مهارناپذیر خود قرار می‌دهد، بلکه دامنه‌ی خشم و انتقام‌جویی‌اش را به تمام جهان زیستی‌اش نیز تسری می‌دهد. پارکر موجودی جان‌سخت است که به دل جهنم می‌زند و همواره هم سر سلامت از آن به در می‌برد. شکارچیِ زیرک، جسور و بی‌رحمی که لحظه‌ای شکار خود را آسوده نمی‌گذارد و تا ته دنیا، بی‌وقفه و خستگی‌ناپذیر به‌دنبال‌اش می‌رود. این ویژگی چنان اهمیتی در شکل‌دهی به شخصیت‌اش دارد که وست‌لیک با «شکارچی» مجموعه‌ رمان‌هایش را آغاز می‌کند.از همان جملات ابتدایی رمان، سویه‌ی جامعه‌ستیزانه‌ی پارکر نمایان می‌شود. مردی که با هیچ انسانی سر سازش ندارد و در پیش‌فرض ذهنی‌اش همه‌ی دنیا را دشمن خود می‌بیند. حتی وقتی دیگران درصدد کمک و همراهی‌اند، چیزی از پارانویای افسارگسیخته‌ی پارکر کم نمی‌شود. او از نزدیک‌ترین افراد زندگی‌اش ضربات مهلکی خورده و نمی‌تواند به کسی اتکا کند. همسرش، لین، در جریان یکی از سودآورترین و در عین‌حال خطیرترین معاملات کاری، پشت‌‌اش را خالی کرده و او را تا پای مرگ کشانده است. او هیچ دوست نزدیکی ندارد و تنها همدم‌اش اسلحه‌ی لوگری است که با لمس آن در جیب‌اش اطمینان خاطر پیدا می‌کند.پارکر روحیاتی دارد که از اغلب کلیشه‌های قهرمانیِ تریلر متمایزش می‌کند. او شرّ مطلق را رضا فکری...ادامه مطلب

دیدن سالتو در کشتی آزاد مثل دیدن نهنگ سفید است در اقیانوس، یک فن کمیاب اصیل که کمتر کسی حتا تمرینش می‌کند. سالتو اسطوره‌ی فراموش‌شده‌ی کشتی است، نماد قدرت و سرعت و از آن‌ها مهم‌تر نماد بزرگی...یادداشتی بر رمان «سالتو» مهدی افروزمنش؛به بهانه اقتباس سریال «یاغی» از این کتابگرگ روی تشک رضا فکریمخاطب ادبیات داستانی هر چقدر هم که از طبقه‌ی متوسط اجتماعی باشد و در شرایط تخت و بدون پیچیدگی روزگارش را بگذراند، مطلقا در پی کشف زندگی‌هایی شبیه خودش لابه‌لای سطور کتاب نیست. هر چقدر هم که نویسنده هنر و توانایی به خرج دهد و از وضعیت‌های معمولی و از زندگی‌های لخت و خمیازه‌آور، «آنِ» داستانی بیرون بکشد و قصه‌اش را جذاب تعریف کند، مخاطب اما هم‌چنان در جست‌وجوی کنش و در جست‌وجوی تحرک و در جست‌جوی یک زندگی هیجان‌انگیز است، هیجانی که شاید خود از تجربه کردن آن محروم بوده است. با این وصف داستان‌هایی که در شهر اتفاق می‌افتند بسیار مستعد نمایش اتفاقاتی‌اند که پنهان و دور از دسترس عموم رخ می‌دهند و به نوعی می‌توانند محلی برای بازنمایی خودِ واقعی شهر باشند. شهرها رویدادگاه‌هایی آشنا برای مخاطب هستند و او مدام تصویرسازی‌های داستانی را با داشته‌های خود قیاس می‌کند. برای همین هم ترسیم یک جغرافیای مشخص و شناخته‌شده بسیار دشوار است و داستان‌ها برای گریز از چنین وضعیتی است که در ناکجا رخ می‌دهند یا در فضاهای بسته و محدود و در خلاء روایت می‌شوند و از آرزوها، ترس‌ها و تنش‌های زندگی در یک شهر شناخته شده حرفی به میان نمی‌آورند. البته باید تفاوتی قائل شد میان داستانی مثل «پاریس جشن بی‌کران» همینگوی که تصویر ستایش‌آمیزی از شهر پاریس ارائه می‌دهد و «اُلیور توئیست» دیکنز که اوضاع وخیم یتیم‌خانه‌های لندن مه‌آل رضا فکری...ادامه مطلب

یادداشتی بر کتاب «فسخ»، نوشته انسیه ملکان، انتشارات صدای معاصرهویت سیال و سردرگمی آدم‌هارضا فکریدغدغه‌ی هویت، اگرچه به وسعت همه‌ی تاریخ در ذهن بشر جریان داشته و همواره او را با پرسش‌های بنیادین کیستی و چیستی مواجه کرده است، اما دنیای مدرن که در ذات خود دارای پیچیدگی، پارادوکس و چندپارگی است، انسان را بیش‌تر درگیر مفهوم هویت کرده است. به تعبیر هایدگر، امر مدرن هرچه بیش‌تر خود را نمایان می‌کند، پیچیدگی‌ها و ابهام‌های خود را نیز بیش‌تر بر بشر آشکار می‌کند و او را به شکل عریان‌تر و با صراحت بیش‌تری با این پرسش مواجه می‌سازد که کیست؟ چه جایگاهی در جهان پیرامون دارد؟ و چه نقشی در آن ایفا می‌کند؟ جهان داستانیِ کافکا نمونه‌ی روشنی از گرفتاری انسان مدرنی است که در دریایی از پرسش‌های بی‌پاسخ درباره‌ی چیستی و کیستی خود غوطه‌ور شده است. انسانی که در سایه‌ی ارتباطش با همه‌ی دنیا در پی یافتن پاسخی برای مسأله‌ی خویش است و حتی از جماد و اشیاء نیز برای پیدا کردن تعریفی از خود بهره می‌گیرد. هویت، مسأله‌ی قهرمان رمان «فسخ» انسیه ملکان نیز هست. انسانی که به دنبال تعریف معنایی تازه برای خویشتن است و در سفری به وسعت چند دهه، هم‌چنان این گمشده‌ی دیرین و بنیادین خود را می‌جوید.این مسأله که نام من چه معنا و ارزش و جایگاهی می‌تواند داشته باشد، شاید اولین لایه در چالش هزارتوی هویت است که در این رمان به آن پرداخته می‌شود. در همان بخش آغازین که به‌مثابه سِفر اول آفرینش می‌توان به آن نگریست، بر بارزترین نمود هویتی هر آدمی، یعنی نام او، تأکید می‌شود. راوی از این‌که چرا او را به این نام می‌خوانند، می‌پرسد و با مقایسه‌ی نام خود با دیگران، به‌ویژه آن دیگری که همچون آنتاگونیستِ داستان، قرار است در برابرش بایست رضا فکری...ادامه مطلب

حسن اصغری بیش از چهار دهه است که داستان می‌نویسد. او متولد ۱۳۲۶ در شهر خمام رشت است. از سال ۱۳۵۵ با انتشار مقاله‌ و داستان کوتاه در نشریات کارش را شروع کرد و به‌دنبال آن اولین کتابش را: «خسته‌ها». اصغری از سال ۱۳۷۰ تا ۱۳۷۵ عضو هیات‌تحریریه مجله «چیستا»، از سال ۱۳۷۵ تا ۱۳۸۵ دبیر شورای تحریریه مجله ادبی «کلک» و در سال ۱۳۸۷ سردبیر نشریه «ادبیات و سینما» بود. اولین کتاب اصغری در سال ۱۳۵۵ منتشر شد و به‌دنبال آن ۳۰ رمان‌ و مجموعه‌داستان‌ چاپ کرد که برخی از مهم‌ترین‌هایشان عبارت است: ول کنید اسب مرا، کوهان سیاه و شکوفه‌های بهارنارنج، رستم در مرداب خوان دوم، برزخ نمرود و گل محبوبه، گمشدگان شبستان، لاله‌زار مرداب، و قربانگاه سهراب و تابلوهای زلزله‌خیز قله کوه کرکس. برخی از داستان‌های کوتاه اصغری برنده جوایزی چون جایزه گلشیری شده و برخی نیز به زبان‌های انگلیسی، ایتالیایی، آلمانی، لهستانی و ترکی ترجمه شده است. آنچه می‌خوانید داستان کوتاه «آتش هاویه در تابوت» است.***آتش هاویه در تابوتحسن اصغریمرد چراغ‌قوه را سمت راه‌پله چرخاند. نور، سیاهیِ پیله‌بسته روی دیواره‌ را شکافت و از دو طرف، تاریکی را ‌ریخت کف سردابه. نور، لرزان‌لرزان خود را به صندوقچه‌ اجدادی رساند که مثل یک تابوت کفِ سرداب آرمیده بود. مرد چنگ انداخت و قفلِ زنگ‌زده و پوسیده را پیچاند. چفت شکست و ذرات قفل و چفت و درپوش مثلِ بُراده‌های آهنگری، پاشیده شد توی تاریکی‌ و با آن یکی شد. مرد نور چراغ را انداخت توی صندوقچه. از میان پرتوهای نور، جنازه‌ای کفن‌پوش دیده می‌شد که سرِ کفن در دو سوی شانه‌ها میان چاله گلوگاه به‌هم پیچیده بود. میان دو سینه برآمده جنازه، یک کارد سلاخی افتاده بود. مرد گفت کارد سلاخی اجدادی! و بعد دست انداخت و برش‌‌ب رضا فکری...ادامه مطلب

اوگرشیچ در این رمان تصویری از زندگی مهاجران جنگ یوگسلاوی ارائه می‌دهد؛ مهاجران صرب، کروات، بوسنیایی، کوزوویی، مونته‌نگرویی، اسلوونی و مقدونیایی. انسان‌هایی که زمانی زیر یک پرچم و ذیل یک نام زندگی می‌کردند و خاطرات جمعی مشترک بسیاری با هم دارند که طی داستان به آن پرداخته می‌شود...یادداشتی بر کتاب «وزارت درد»، نوشته‌ی دوبراوکا اوگرشیچ، ترجمه‌ی نسرین طباطبایی، نشر نورضا فکریهویت‌های فروپاشیدهجنگ‌ها اغلب تغییراتی بنیادین در زیست انسانی‌مان رقم می‌زنند؛ تغییراتی که برای مقابله و یا حتی سازگاری با آن‌ها باید عمری دراز را صرف کرد. عواقب جنگ می‌تواند به شکلی مادام‌العمر در تمامی عرصه‌های زندگی جریان داشته باشد و هویت هر آدمی را دستخوش دگرگونی کند. بحران هویت به‌ویژه در مهاجرتِ ناشی از جنگ خود را نمایان‌تر می‌سازد و گستره‌ای فراتر از غرابت‌های فرهنگی و اجتماعی در سرزمینی بیگانه را در برمی‌گیرد. دوبراوکا اوگرشیچ در «وزارت درد»، از همین دامنه‌ی وسیع تأثیرات مهاجرت بر هویت آدم‌ها می‌گوید. مهاجرانی که اگرچه از نظر اجتماعی می‌توانند جایگاه برجسته‌ای در کشور مقصد پیدا کنند، اما هرگز نمی‌توانند با زخم رضا فکری...ادامه مطلب

براهنی'>براهنی در عرصه‌ی زبان نیز دستی نوآور و بدیع دارد. در بحران رهبری نقد ادبی، که مانیفستِ او درباره‌ی ادبیات محسوب می‌شود، به صراحت از کاستی‌های موجود در هدایت اندیشه‌های نوپا و استعدادهای نوظهور چه در شعر و چه در نثر می‌گوید. در کنار تبیین گفتمان زعامت ادبی و نقش حیاتی آن در سمت‌وسو و سامان بخشیدن به وضعیت ادبیات، عملاً اتوریته‌ی رهبری خود را نیز نشان می‌دهد...آنچه از براهنی آموختیمرضا براهنی در نقش روشنفکر، شاعر، نویسنده و منتقد، چه کرد؟رضا فکریبراهنی چهره‌ای چندوجهی در ادبیات ایران است. در درجه‌ی اول، روشنفکری پرتکاپو در یکی از متلاطم‌ترین برهه‌های تاریخ معاصر به شمار می‌آید. مبارزی فعال که هم مسلح به مبانی نظری است و هم مجهز به صبغه‌های عملی. او اگرچه بنیان‌های نظری‌اش را با خصلت ذاتی نقادانه و چالش‌طلب‌اش برگزیده اما واجد روحیه‌ی بداعت نیز بوده و از پی افکندن طرحی نو در عرصه‌ی نظریه هم هیچ ابایی نداشته است. او بی‌اعتنا به تأیید و تکفیر نخبگان، سره را از ناسره تفکیک کرده و عاری از مصلحت‌اندیشی و منفعت‌طلبی، به جامعه‌اش نشان داده است.  به همین‌خاطر اظهارنظرهای او همواره با سیل عظی رضا فکری...ادامه مطلب

جنگ هرچند که در مدت زمانی کوتاه و در گستره‌ای کوچک رخ داده باشد، همواره نقطه‌ی عطفی بر زندگی انسان‌هاست. تغییراتی که زیر سایه‌ی جنگ به وجود می‌آید، به قدری گسترده است که شکل زیستن را به سمت و سویی متفاوت با آن‌چه پیش از این بوده سوق می‌دهد و تلاش آدم‌ها و دولت‌ها نیز برای بازگرداندن وضعیتِ پیشین به جایی نمی‌رسد...«منظومه‌ای از پدیده‌های حیاتی»نوشته: آنتونی ماراترجمه: فرزانه قوجلو، محمدرضا جعفریناشر: فرهنگ نشر نو، 1400463 صفحه، 135000 تومان***رضا فکریجنگ هرچند که در مدت زمانی کوتاه و در گستره‌ای کوچک رخ داده باشد، همواره نقطه‌ی عطفی بر زندگی انسان‌هاست. تغییراتی که زیر سایه‌ی جنگ به وجود می‌آید، به قدری گسترده است که شکل زیستن را به سمت و سویی متفاوت با آن‌چه پیش از این بوده سوق می‌دهد و تلاش آدم‌ها و دولت‌ها نیز برای بازگرداندن وضعیتِ پیشین به جایی نمی‌رسد. زخمی که آن‌چنان عمیق است که حتی در صورت التیام‌، همچنان اثر خود را باقی می‌گذارد. کتاب «منظومه‌ای از پدیده‌های حیاتی» نیز به نوعی مؤید همین مطلب است و بر این نکته که جنگ خالق تحولاتی بی‌بازگشت و ناگزیر در زندگی بشر است، انگشت تأکید رضا فکری...ادامه مطلب

گروه ادبیات و کتاب: محمد طلوعی (۱۳۵۸رشت) نخستین کتابش « قربانی باد موافق» را در سال ۱۳۸۶ منتشر کرد که جایزه بهترین رمان تکنیکی سال را دریافت کرد و در هشتمین جایزه شهید غنی‌پور تقدیر شد. پس از موفقیت ا رضا فکری...ادامه مطلب